یکی از موضوعات داغ ۲۰۲۱ توسعه متاورس است. این فناوری تمام جوانب دنیای واقعی را در بر خواهد گرفت و مانند شبکه های اجتماعی انقلابی در زندگی روزمره و کسب وکار انسان ها به وجود می آورد.
به گزارش روش سئو به نقل از مهر، مارک زاکربرگ مدیر ارشد اجرائی فیسبوک با تغییر نام آن به متا، موضع شرکت را درباره فناوری متاورس نشان داد، فناوری که بسیاری آنرا آینده اینترنت می دانند. همین خبر ساده جستجوها درباره واژه متاورس و ماهیت آنرا ناگهان افزایش داد. البته ایده متاورس چندان جدید نیست اما تا حالا به شکل گسترده ای به آن پرداخته نشده بود.
این نام از ترکیب دو واژه متا (به معنای ورا و فراتر) و ورس (مخفف جهان) تشکیل شده است. در حقیقت مفهوم متاورس مربوط به یک رمان ویران شهری در دهه ۱۹۹۰ میلادی است که در آن مردم از دنیای درحال فروپاشی واقعی به یک دنیای مجازی فرار می کنند.
با جستجوی اصطلاح متاورس در اینترنت چند تعریف مختلف از آن ظاهر می شود. ویکی پدیا آنرا بعنوان یک فضای اشتراکی مجازی جمعی تعریف می کند که در نتیجه هم گرایی واقعیت فیزیکی تقویت شده و محیط مجازی است و در حقیقت از مجموعه جهان های مجازی، واقعیت افزوده و اینترنت به وجود آمده است.
به طور کلی کلمه متاورس به طور معمول برای توصیف مفهوم آینده اینترنت، متشکل از فضاهای مجازی پایدار، مشترک و سه بعدی که به یک جهان مجازی درک شده مرتبط هستند، استفاده می شود.
در حال حاضر جهت استفاده از اینترنت باید وارد محیط آن شد اما با توسعه ارتباطات، دستگاهها و فناوری های نوین انسان می تواند اینترنت را در تمام محیط اطرافش تجربه کند.
کوین کلی خبرنگار نشریه ویرد در یکی از شماره های این نشریه در سال ۲۰۱۹ درباره متاورس نوشت: به دنیای آینه وار خوش آمدید.
او در این مقاله توضیح داده بود واقعیت افزوده به ایجاد پلت فرم بزرگ بعدی فناوری منجر می شود. دربخشی از این گزارش آمده بود: در اصل کارشناسان مشغول ساختن یک نقشه یک به یک از گستره ای غیر قابل تصور هستند. هنگامیکه این پروژه تمام شود، تمام واقعیت فیزیکی در جهان مجازی ادغام می شود. به بیان دیگر باید منتظر قل مجازی جهان و تمام محتویات آن از خانه و درخت گرفته تا کشور، محل کار و زندگی فرد بود.
اینترنت فضایی نقطه اوج گیری فناوری های امروز
اما زمانیکه جهان با یک بیلبورد یا ربات هایی با قدرت تعقل و دستیارهای مجازی یکپارچه شود که با مشتریان ارتباط برقرار می کنند، چه اتفاق می افتد؟
هم حالا متاورس یک محیط مجازی اشتراکی بین افرادی است که آواتارهای دیجیتالی دارند. این دنیای مجازی بر طبق تصمیمات و اقدامات جامعه های موجود در آن تکامل می یابد و رشد می کند. به تدریج افراد می توانند وارد متاورس خود شوند تا با کمک واقعیت مجازی و واقعیت افزوده با بخش هایی از فضای فیزیکی اطرافشان ارتباط برقرار کنند.
لزلی شانون یکی از مدیران نوکیا در یک سخنرانی در«اجلاس گلوبال»(Global Summit) به اهمیت متاورس یا اینترنت فضایی اشاره نمود. او طی سخنرانی اش اظهار داشت: اینترنت فضایی یا همان متاورس اوج گرفتن هر فناوری است که امروز برمبنای واقعیت مجازی و واقعیت افزوده بنا می شود. این فناوری در حقیقت ایده دریافت اطلاعات از اشیا، موقعیت یا رویدادهای تاریخی و مکان یابی این اطلاعات در دنیای واقعی است. انسان به کمک لایه های واقعیت افزوده و واقعیت مجازی می تواند این اطلاعات را مشاهد کند.
ترکیب دنیای فیزیکی در مجازی
در این میان نشریه فست کمپانی نیز در گزارشی به این مساله می پردازد و از کارشناسان مختلف خواسته ایده های خود از متاورس را بیان کنند.
تیفانی رولف مدیر خلاقیت در شرکت گلوبال برندینگ مارکتینگ در این زمینه می گوید: تا به حالا واقعیت افزوده ساده ترین روش برای انتقال انسان به وضعیت متاورس بوده است. ما همچنان شاهد کوشش های مختلف برای گنجاندن واقعیت افزوده در هدست ها خواهیم بود. هنگامیکه به قرار دادن موبایل ها در یک هدست جلوی صورتهای مان عادت نماییم، ماجرا تازه آغاز می شود.
لایه های مختلفی از واقعیت وجود خواهد داشت که می توان همه آنها را تجربه نمود. ما همین کار را حالا با تلفن همراه های مان انجام می دهیم. اکنون این پروسه بطور منفعلانه در یک محیط فیزیکی انجام می شود در صورتیکه از لحاظ ذهنی در دنیای دیجیتال هستیم.
تجربه ما از فضای مجازی فراتر از موبایل هایمان خواهد بود و بدن ما بطور کامل در این تجربه دخیل می شود. بنا بر این متاورس جذاب خواهد بود. در حقیقت انسان در یک جهان جایگزین زندگی خواهدنمود.
رانی آبوویتز بنیانگذار شرکت مجیک لیپ نیز معتقد می باشد متاورس یک نسخه از محیط گسترش یافته اینترنت و وب امروزی است. او می گوید: این فضا بخش های قدیمی خواهد داشت که شبیه وب امروزی به نظر می رسند اما نیازمند گره ها و قابلیت های جدیدی هستند که غوطه ورشدن در فضای مجازی را به دنیای واقعی مرتبط می کنند.
یات سیو یکی از بنیانگذاران و مدیران ارشد شرکت آنیموکا برندز نیز درباره متاورس می گوید: واقعیت در طیف وسیعی از فیزیکی تا مجازی وجود خواهد داشت اما بخش اعظم وقت ما در جایی بین این دو مرز و به شکل واقعیت افزوده می گذرد. واقعیت افزوده بخشی نرمال از زندگی انسان تبدیل می شود. همراهان مجازی اطلاعات، اظهار نظر، آپدیت و مشاوره درباره موضوعات مربوط به فرد را در نشان می دهند مانند دارایی ها و کارهای فرد چه در دنیای واقعی و چه در دنیای مجازی.
این وجوه از واقعیت با یکدیگر رقابت نمی کنند بلکه هم افزایی دارند. بعنوان مثال واقعیت مجازی شامل کارهای فیزیکی در دنیای واقعی نیز می شود و محصولات رویدادها در دنیای واقعی کاربر را به محیط های مجازی راهنمایی می کنند. این تکنولوژی های جدید نیازمند تغییراتی بنیادین در شیوه تفکر هستند. بعنوان مثال امروزه واقعیت افزوده بعنوان رابطی با دنیای مجازی دیده می شود. اما در آینده واقعیت افزوده یک مسیر بازگشت به دنیای واقعی فراهم می آورد و کاربران می توانند بدون قطع اتصال کامل با این بخش غذا بخورند، ورزش کنند یا فعالیت دیگری انجام دهند.
رهاورد متاورس برای برندها و صنایع مختلف
در این میان متخصصان بازاریابی و ارتباطات باید به متاورس توجه نمایند برای اینکه این فناوری، آینده کنش و واکنش های آنلاین بشمار می رود. همانطور که شبکه های اجتماعی چشم انداز بازاریابی آنلاین را دگرگون کردند، متاورس نیز همین روند را در پیش می گیرد. هرچند اکنون یک متاورس مشترک نداریم، اما شرکت های مختلف مشغول توسعه آن هستند.
فورتنایت، مینسکرافت و انیمال کراسینگ شرکت هایی هستند که بازی کامپیوتری تولید می کنند. اما این مؤسسات اکنون کاربران، دنیاهای دقیق و پر جزییات و محتوای انبوهی دارند. فیسبوک نیز با توسعه پلت فرم اجتماعی مبتنی بر واقعیت مجازی هورایزن (که در وضعیت بتا قرار دارد) و لایو مپس نیز در این راه قدم گذاشته است. شرکت های نیانتیک، مجیک لیپ، مایکروسافت و خیلی از شرکت های دیگر نیز مشغول توسعه این فناوری هستند.
از سوی دیگر همه گیری ویروس کرونا نیز فرهنگ آنلاین را تغییر داده است. دورهمی های خانوادگی در زوم، برگزاری مراسم عروسی در انیمال کراسینگ (باز کامپیوتر ای)، برگزاری مراسم فارق التحصیلی در مینسکرافت (بازی کامپیوتر ای) و آزمایش کردن لباس ها بطور مجاز به یک روند معمول تبدیل گشته است. باتوجه به آنکه دورهمی های اجتماعی آنلاین به یک هنجار تبدیل می شود و بازی های ویدئویی نیز ساخت دنیای خودرا آغاز نموده اند، به طور قطع شرکتهای مختلف نقش مهمی در متاورس خواهند داشت.
در بخش اقتصادی شرکتها باید استراتژی های بازی خودرا از خرید تبلیغات آنلاین به اقتصاد مجازی و اشتراکی منتقل کنند. شرکتها باید تحقیقات بازاری جدید درباره مشتریانشان در متاورس ان جام دهند. شیوه واکنش مردم و ترجیحات آنها در متاورس احتمالاً بسیار متفاوت از رفتار و خرید آنها در زندگی واقعی باشد. علاوه برآن لایه کسب وکار به ربات به مشتری نیز باید در نظر گرفته شود. در این رابطه دستیار مجازی و ربات ها با مشتری رابطه برقرار می کنند و تمام این موارد به هنجار تبدیل خواهد شد.
در جهان متاورس افراد تنها پرسه نمی زنند. آنها با هولوگرام ها و اشخاص دیگر رابطه برقرار می کنند و دوست می شوند که روی تصمیم گیری شأن تأثیر می گذارد. بنا بر این شرکتها باید به شیوه برقراری رابطه ها توجه نمایند.
متاورس و چالش حریم شخصی کاربران در کنار این موارد نباید از مخاطراتی که این فناوری نوین همراه دارد، غافل شد. در همین راستا نیک کلگ معاون ارشد ارتباطات و امور جهانی متا (فیس بوک) در مورد حفظ امنیت شبکه مجازی متاورس اظهار نگرانی کرد و افزود در کوشش برای یافتن راه هایی برای حفاظت از کاربران آنست.
کلگ مدعی است به بلوغ رسیدن متاورس حداقل به ۱۵ سال طول می کشد و شرکت متا باید بتواند امنیت و حریم شخصی کاربران را تامین کند. وی از همکاری با دانشگاهیان، حقوق دانان، رگولاتوری و غیره برای حفاظت از کاربران در زمان استفاده از این فنآوری مدرن آگاهی داده است.
همچنین کلگ معتقد می باشد متاورس یک اکوسیستم تعاملی است و محتوای تولید شده توسط متا باید با محتوای سایر شرکتها که برای این دنیای مجازی تولید می شوند، سازگار باشد. بگفته وی تعیین پروتکل ها و استانداردهای این همکاری «یکی از سخت ترین و مهم ترین کارهای ضروری برای سیاست گذاری» خواهد بود.
آثار روانشناختی و حقوقی اینترنت آینده
از آنجا که متاورس یک فناوری تازه است، تحقیقات طولانی مدتی درباره تاثیرات فیزیکی و روانشناختی آن بر انسان انجام نشده است. بازی هایی که با هدست های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده انجام می شوند، ممکنست به افسردگی، تنها شدن فرد یا خشونت و آزار به خود منجر شود.
از سوی دیگر متاورس تابع هیچ قانون یا حوزه قضایی نیست برای اینکه مرزهای فیزیکی ندارد. به همین دلی هیچ مسئولیتی برای اعمال افراد وجود ندارد.
از طرف دیگر به علت ماهیت دیجیتال متاورس، اعمال در این فناوری به تولید داده های خصوصی، بیومتریک، مالی و حتی احساسی منجر می شوند که نگرانی هایی درباره امنیت، محرمانه بودن و مالکیت معنوی به وجود می آورد.
همچنین باید توجه داشت در متاورس، تعداد اماکنی که فرد ممکنست مورد حمله قرار گیرد، افزایش می یابد.
نگرانی مهم دیگر در این فناوری هویت افراد است. هنگامیکه از آواتارها برای احراز هویت استفاده می شود، ممکنست فرد و اطلاعات شخصی وی کپی، سرقت، حذف یا دستکاری شود. هرچند احراز هویت بیومتریک ممکنست چاره ای برای این چالش ها باشد، اما احتمال وقوع کلاهبرداری های دیگر در این فضا همچنان وجود دارد.
مانع جدی بر سر راه امنیت ملی
نشریه ساوث چاینا مورنینگ پست در گزارشی به این مساله پرداخته است. این نشریه به تحقیق یک اندیشکده دولتی درباره متاورس اشاره کرده که طبق آن فناوری متاورس ریسک هایی برای امنیت ملی کشورها در بر دارد.
به گفته این پژوهشگران ریسک های بالقوه در رابطه با متاورس شامل طیفی از خطرات امنیت سایبری و «هژمونی فناوری» است، برای اینکه کشورهای درحال توسعه بطور فزاینده ای به فناوری های کشورهای توسعه یافته تکیه می کنند.
همچنین این فناوری ریسک هایی برای سیستم های سیاسی، اقتصادی و جوامع در کشورهای مختلف دارد. بعنوان مثال ممکنست متاورس تاثیری نامحسوس بر امنیت فرهنگی و سیاسی یک کشور داشته باشد.
همچنین ممکنست این فناوری مشکلات اجتماعی جدیدی را به وجود بیاورد. از آنجائیکه متاورس با کمک فناوری های غوطه ور شدن در فضای مجازی (واقعیت افزوده و واقعیت مجازی) توسعه می یابد، این امر ممکنست روی نوجوانان تاثیر منفی بگذارد و اعتیادآور باشد.
