روش سئو: پژوهشگر حکمرانی فضای مجازی و رسانه با اشاره به بیشترین اثر تحریم های واشنگتن و متحدانش مقابل روسیه در زمینه فناوری، به این مساله پرداخته که آیا جنگ روسیه آغازی بر اختتام پلت فرم های جهانی است؟
به گزارش روش سئو به نقل از مهر، عباس سیاح طاهری* در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده، نوشته است: سرتیتر اخبار این روزهای کشور و جهان جنگ روسیه و اوکراین است اتفاقی که در نوع خود بسیار بی نظیر است اما نه از جهت تجاوز یک کشور به کشوری دیگر که در تاریخ بسیار اتفاق افتاده است بلکه به خاطر فعل و انفعالات و رفتارهای عجیب مخصوصاً در زمینه فناوری! این روزها روسیه به جز تحریم های سیاسی و اقتصادی درگیر تحریم های جدید و گاه محل تعجب شده است، از تحریم گربه های روسی تا حذف تولستوی و چخوف و حذف فیلم های تارکوفسکی از وب سایت IMDB. اما آن چیزی که در این نوشتار اهتمام دارد به آن بپردازد تحریم روسیه در زمینه فناوری است. در نخستین گام تحریم حوزه فناوری ۱۹ شرکت تولید کننده پرینترهای سه بعدی روسیه را تحریم کردند بعد از آن دومینوی تحریم های روسیه در زمینه فناوری اوج گرفت. نگاهی به تعدادی از این تحریم ها خالی از لطف نیست: – مایکروسافت فروش تمام محصولات و سرویس هایش در روسیه را متوقف کرد و در اقدامی دیگر رسانه های روسی را از موتور جستجوگر Bing و سیستم تبلیغاتی اش حذف نمود. – توقف فروش محصولات سخت افزاری و سرویس اپل پی و حذف دو رسانه روسی از اپ استور اقدامات شرکت اپل بود. – سرویس پرداخت پی پال در ابتدا فقط کاربر جدید جذب نمی کرد اما پس از کمی بطور کامل ارائه خدمات را قطع کرد. – توقف خدمات نمایش آگهی برای رسانه های دولتی روسی، حذف آنها از پلی استور، گوگل نیوز و نسخه اروپایی یوتیوب در گام اول برخی اقدامات گوگل بود. در ادامه یوتیوب و همین طور اپلیکیشن گوگل پلی، تمامی خدمات غیر رایگان خودرا در روسیه به حالت تعلیق در آوردند. (در حالی که سهم بازار اندروید در روسیه ۷۳٪ است). – شرکت متا مالک فیس بوک و اینستاگرام نمایش صفحات رسانه های دولتی روسی در فیس بوک و اینستاگرام در محدوده کشورهای اروپا را در گام اول متوقف کرد (هرچند فیس بوک در خود روسیه توسط دولت فیلتر شده بود) و در گام دوم فیس بوک و اینستاگرام بطور موقت محتوایی را که خواهان خشونت مقابل سربازان روسی در بعضی کشورها در قالب تهاجم به اوکراین است، مجاز اعلام نمودند. (بر خلاف قوانین داخلی متا). – توئیتر نیز از نمایش اکانت های رسانه های دولتی روسی در داخل اروپا جلوگیری به عمل آورد. – تیک تاک ارسال محتوای جدید از داخل روسیه را منع کرد. -اسنپ چت نمایش و جذب تبلیغ در روسیه و بلاروس را متوقف کرد. – Airbnb خدمات اجاره ملک در روسیه را قطع کرد. – بوکینگ خدمات برای روسیه را متوقف کرد. – نت فیلیکس خدمات و نمایش فیلم و… در روسیه را متوقف کرد. این پلت فرم نمایش قبل از این نمایش رسانه های روسی را قطع کرده بود. – شرکت Cogent Communications که حدود ۲۵ درصد از ترافیک اینترنت کل جهان را فراهم می آورد، در واکنش به حمله روسیه به اوکراین، قطع ارتباط با کسب و کارهای روسیه را شروع کرد. – اسپاتیفای ضمن تعطیلی دفتر این شرکت در روسیه پخش رسانه های روسی روی این پلت فرم را محدود کرد. – نوکیا، اریکسون، SAP، اوراکل از توقف ارسال کالا و ارائه خدمات به روسیه خبر دادند. – شرکت های تولید کننده بازی الکترونیک آرتز ( EA)و Activision فروش بازی هایشان در روسیه را متوقف کردند. – برخی از شرکت های نگهداری دامین آمریکایی و اروپایی دامین های روسیه، دات RU را حذف کردند. – گوگل در ادامه فعالیت خود مقابل روسیه سیستم هشداری را عرضه نموده است که به مردم اوکراین کمک می نماید تا از حملات موشکی روسیه خبردار شده و به پناهگاه بروند. تا قبل از این مردم اوکراین بوسیله برنامه ای که برای این کار توسعه داده شده بود از این هشدارها مطلع می شدند ولی گوگل این توانایی را بوسیله گوگل پلی سرویس به اندروید اضافه کرده و طی روزهای آینده برای همه کاربران اندروید در اوکراین فعال خواهد شد. – کمیسیون تجارت آمریکا تهدید کرد که اگر سازندگان چیپ ست های چینی مانند شرکت SMIC، تحریم های آمریکا مقابل روسیه را نادیده بگیرند، عواقبی در انتظارشان خواهد بود که موجب تعطیلی کارشان خواهد شد. روسیه عمده چیپ هاش را از شرکتهای چینی، عمده حافظه هاش را از شرکت سامسونگ و عمده چیپ های آنالوگش را از Infineon آلمان خریداری می کرد. – لومن دومین ارائه دهنده اینترنت در آمریکا، از ارائه خدمات خود در روسیه و انجام تعهدات سر باز زد. چه بر سر روسیه آمد؟ فهرست تحریم های روزانه روسیه پس از جنگ اوکراین را می توان روزانه به روز رسانی کرد. تحریم هایی که بیشترشان حوزه خدمات فناوری را نشانه گرفته اند و در امتداد کاهش دسترسی کاربران روسی به محتواهای مختلف و ارتباط با جامعه جهانی هستند. طبق گزارش پایگاه خبری «بلومبرگ» از بیست و دوم فوریه، ۲۴۲۷ تحریم مقابل اشخاص روسی و ۳۴۳ تحریم مقابل شرکتها یا سازمان های دولتی روسیه اعمال شده است». بلومبرگ در این گزارش توضیح داد: «واشنگتن و متحدانش ۲۷۷۸ تحریم جدید مقابل روسیه وضع کردند که تعداد تحریم ها مقابل مسکو را به بالای ۵۵۳۰ رساند» که بیشترین اثر این تحریم ها در زمینه فناوری بوده است. اما چرا این حوزه حائز اهمیت است؟ جنگ هیبریدی مقابل روسیه ابهام، پیچیدگی و چند بعدی بودن؛ اینها مهم ترین خاصیت های مدرن ترین شیوه جنگی است. جنگی که در دنیا به آن Hybrid War و در ایران به آن جنگ ترکیبی می گویند. جنگ های هیبریدی یا ترکیبی، به شیوه نبردی گفته می شود که در آن تمام ابزارها و روش های ترکیبی نظامی نوین جایگزین نبردهای سنتی خواهد شد. نیروی هیبریدی در این نبردها توانایی فوق العاده ای بر اثر گذاری در جامعه دارند، این نبرد به زبان ساده تر جنگ روانی شمرده می شود عملیاتی که تلفیقی از جنگ سرد و نرم با سلاح موشک و رسانه است. همچون خاصیت های جنگ هیبریدی، ابهام و پیچیدگی آنست، بدین صورت که تعدادی از کارشناسان نظامی و امنیتی آنرا شیوه جدیدی از رویارویی با دشمن می دانند و آنرا انقلابی جدید در طراحی جنگ های نظامی تلقی کرده اند. یکی از با اهمیت ترین بخش های جنگ هیبریدی ایجاد نارضایتی و تحت تأثیر قراردادن یک طرف جنگ است. مسیری که در روسیه به سرعت درحال پیموده شدن است تا به یک سوال توسط مردم روسیه منتهی شود: «چرا ما باید هزینه جنگ پوتین را بپردازیم؟» حذف دسترسی های فناوری، قطع ارتباطات بین الملل، اختلال در شبکه های تلفن همراه، قطع دسترسی به خدمات جهانی، قطع ارائه خدمات بازی های آنلاین و… همگی در همین مسیر قرار دارند. روسیه چه راهکاری دارد؟ دولت روسیه برنامه ای را برای مقابله با تحریم های غرب ارائه کرد که بنا بر آن قوانین پیشین در مورد استفاده از نرم افزارهای دارای لایسنس خارجی تغییر خواهدنمود. بدین ترتیب برای نرم افزارهایی که جایگزین روسی ندارند، می توان قوانین کپی رایت را زیر پا گذاشته و از نسخه های کرک شده استفاده نماید. هر چند شرکت یاندکس روسیه محصولی -شبیه کافه بازار- با سهم بازار کم در رقابت با گوگل پلی به بازار ارایه داده بود و احتمالاً این تحریم سهم بازار یاندکس مارکت را در روسیه افزایش خواهد داد. از سمت دیگر روسیه به سرعت و با سرمایه گذاری فراوان به سمت توسعه پلت فرم یاندکس (سوپر اپلیکیشن روسی و دارای خدمات مختلف مانند پیامرسان، تاکسی آنلاین، سلامت، نقشه و…) حرکت خواهدنمود تا نیاز کاربران خودرا مرتفع نماید. البته ذکر این نکته حائز اهمیت می باشد که روسیه پروژه ی داخلی سازی ترافیک خودرا از ده سال قبل آغاز نموده بود و به همین علت اطلاعات کمی را در اثر این تحریم ها از دست خواهد داد. اما یک چالش به خوبی در این میان رخ نشان داد. اگر روسیه دارای پلت فرم منطقه ای و جهانی و دارای کاربر فراوان بود، یا سرویسهای کاربردی روسی که فارغ از ارتباطات بین المللی و در شبکه روسی قادر به ادامه حیات بودند، تأثیر جنگ هیبریدی روی مردم روسیه چقدر بود؟ ظاهراً در جنگ اوکراین غرب نقطه فشارش را بر خلاف ادعاهای قبل از این (که دولت ها را مقصر و کاربران را گروگان آنها می دانست) روی کاربر نهایی گذاشته است تا با ایجاد نارضایتی مردمی، سرمایه اجتماعی پوتین در جنگ را کم کند. جنگ هیبریدی و مدیریت افکار عمومی در جنگ قرن ۲۱ با قرن های گذشته فرق بسیاری کرده است. آخر سخن آنکه این جنگ دیر یا زود تمام خواهد شد اما پیش بینی می شود یکی از بزرگ ترین نتایج این جنگ و تأثیرات آن در آینده این خواهد بود که پلت فرم های مسلط بر اینترنت که عموماً وابسته به آمریکا هستند، یا حاکمیت ملی کشورهای مستقل را خواهند پذیرفت، و یا اینترنت آنگونه که آمریکا از آن واهمه دارد به سمت اسپلینترنت و تغییر جدی سیاست های حکمرانی کشورها در زمینه فضای مجازی تغییر خواهدنمود و سوالی که باقی خواهد ماند این است که با تغییر تعادل نظم فضای مجازی در آینده نزدیک، جایگاه ایران در نظم نوین کجا خواهد بود؟ * پژوهشگر حکمرانی فضای مجازی و رسانه
منبع: روش سئو
