تولید فیلترهای نانویی نمونه برداری از آلاینده های هوا در کشور

به گزارش روش سئو، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی موفق به دریافت گواهینامه نانومقیاس برای فیلتر نمونه برداری از سیلیس کریستالی شد که در فرآیند شناسایی کمی و کیفی آلاینده های هوا به کار می آید.
به گزارش روش سئو به نقل از ایسنا، دکتر سمیه فرهنگ دهقان، عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت و ایمنی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اظهار داشت: تا حالا تولید فیلترهای نمونه برداری از آلاینده های هوا در داخل کشور با محدودیت همراه بوده و وارادات آن نیز باتوجه به تحریم های اقتصادی و نوسانات قیمت ارز، دشوار بوده است. بدین سبب شاهد کمبود و افزایش قیمت این محصول پرکاربرد در کشور هستیم.
وی ایران را یکی از کشورهای برتر جهان در زمینه فناوری نانو دانست و اضافه کرد: امروزه شاهد راه اندازی خطوط تولید نانوالیاف در مقیاس صنعتی برای کاربرد در فیلترهای تصفیه هوا، آب و فاضلاب، خودرو و ماسکهای تنفسی در داخل کشور و صادرات آن به خارج کشورهستیم.
این استادیار دانشگاه تصریح کرد: بدین سبب توسعه فیلترهای تجاری بر پایه نانوالیاف برای اهداف نمونه برداری از آلاینده های ذره ای هوا مد نظر قرار گرفت. هدف اصلی این پروژه، جلوگیری از واردات این محصول و خروج ارز، معرفی نمونه های جدید و جایگزین برای فیلترهای نمونه برداری معمول و فراهم کردن شرایط فروش خطوط تولید نانوالیاف جهت استفاده در تولید محصولی جدید به دنیا است.
وی ادامه داد: در این راستا، نمونه صنعتی این محصول را ساخته و موفق به کسب نتایج رضایت بخش و عملکردی قابل مقایسه با فیلترهای تولیدی برندهای معتبر بین المللی مانند SKC و Inc شدیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اشاره کرد: تطبیق نمونه تولیدی با الزامات روش های سازمان های معتبر فعال در حوزه توسعه استانداردهای نمونه برداری و آنالیز نمونه های هوا در محیط کار مانند NIOSH صورت گرفت و موفق به گرفتن تاییدیه ضوابط فنی کارگروه تخصصی ارزیابی محصولات شد.
به گفته ی ایشان، این محصول همین طور مجوز آزمایشی نانومقیاس از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو بمنظور بهره مندی از خدمات حمایتی در امتداد پروسه تجاری سازی فیلتر نمونه برداری از سیلیس کریستالی را دریافت کرده است.
دکتر فرهنگ، شناسایی آلاینده های شیمیایی هوای محیط کار را از وظایف مهندسان بهداشت حرفه ای برشمرد و اظهار داشت: در شناسایی و تعیین مقدار مواد شیمیایی در هوای محیط کار، مرحله ای با عنوان نمونه برداری وجود دارد که دارای اهمیت خاصی است.
بگفته وی برمبنای این نمونه برداری ها، آزمایشات لازم برای شناسایی کمی و کیفی آلاینده های هوا انجام گرفته و نتایج به دست آمده برای انجام اقدامات بعدی یعنی کنترل خطر آلاینده های شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد.
وی استفاده از بستر فیلتر و مکانیسم فیلتراسیون را یکی از روش های متداول در نمونه برداری از آلاینده های ذره ای معلق در هوا عنوان نمود و اضافه کرد: نمونه برداری از هوا مبتنی بر این مکانیسم با بهره گیری از فیلتر، نگه دارنده فیلتر، پمپ و سایر ملحقات آن انجام می گیرد.
بگفته این استادیار دانشگاه با عبور هوای آلوده از روی فیلتر، آلاینده ذره ای بصورت مستقیم روی فیلتر جمع آوری می شود که بمنظور شناسایی کمی و کیفی آلاینده ها مطابق روش های استاندارد، آماده سازی شده و مورد آنالیز دستگاهی قرار می گیرد.
دکتر فرهنگ با اشاره به اینکه در میان انواع گرد و غبارهای پخش شده، گردوغبار سیلیس به عنوان ماده بسیار خطرناک در محیط کار شناخته می شود، اشاره کرد: آژانس بین المللی تحقیقات سرطان (IARC) این ماده را جزو گروه دوم مواد سرطان زا تقسیم بندی کرده است.
وی تصریح کرد: فیلتر استانداردی که در نمونه برداری از سیلیس کریستالی محیط کار مورد استفاده قرار می گیرد، فیلتر پلی وینیل کلراید (PVC) است که در پروژه حاضر این فیلتر در مقیاس صنعتی با الیاف نانو تولید شده و مورد آزمون عملکرد قرار گرفته است.
بگفته این محقق، نانو الیاف به سبب خواص فیزیکی و شیمیایی بی نظیر و خاصیت های منحصر به فرد، در تحقیقات استفاده بسیاری دارند.
دکتر فرهنگ با اشاره به اینکه قطر نانوالیاف بین ۱۰ تا ۱۰۰ نانومتر و گاهی تا ۵۰۰ نانومتر است، اظهار داشت: این خاصیت موجب افزایش نسبت سطح به حجم زیاد (این نسبت در مورد نانوالیاف حدودا ۱۰۰۰ برابر الیاف میکرونی است)، انعطاف بالای سطوح و خواص مکانیکی عالی از قبیل استواری کششی می شود.
به گفته ی ایشان، نانوالیاف، تارهای انعطاف پذیری دارند که مواد دیگر قادر به اتصال بین حفرات آنها هستند و موجب می شوند که نانوالیاف میزبان مناسبی برای سایر مواد باشند. بطور کلی نسبت سطح به حجم زیاد و تخلخل بالا موجب می شود که نانوالیاف کاندیدای کاربردهای خیلی از جمله فیلتراسیون شود.
دکتر فرهنگ اضافه کرد: گرچه امروزه تحقیقات گسترده ای درباب استفاده از نانوالیاف به عنوان فیلتر هوا برای کنترل آلودگی هوا یا به عنوان ماسکهای تنفسی در تجهیزات حفاظت فردی انجام شده است، با اینحال قابلیت کاربرد این فناوری برای نمونه برداری از آلاینده های هوا بمنظور تعیین غلظت آلاینده در هوا کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
این استادیار دانشگاه با اشاره به اینکه هدف پروژه تولید بستر نانولیفی در مقیاس صنعتی برای نمونه برداری و تعیین مقدار آلاینده های ذره ای هوا (سیلیس کریستالی) بود، اضافه کرد: عملکرد مناسب این محصول بوسیله مقایسه با نتایج نمونه برداری و آنالیز با کمک فیلترهای تجاری موجود و انجام آزمون های مرتبط مطابق با روش های استاندارد تعیین شد.
دکتر فرهنگ اشاره کرد: تهیه فیلترهای PVC با عملکرد مناسب به عنوان یکی از کاربردی ترین فیلترهای نمونه بردار هوا، در حال حاضر در کشور با محدودیت هایی هم راه است. امید است با پیشبرد این پروژه کمک شایانی به اقتصاد و صنعت کشور کرده و زمینه تولید داخلی فیلترهای نانویی مختص نمونه برداری از هوا را هموار نماییم.
به گفته ی ایشان، گروههای مصرف کننده این فیلترها هم اکنون شامل دانشگاه ها و شرکت های ارائه دهنده خدمات بهداشت حرفه ای و محیط زیست، لابراتوار های مرجع تعیین آلودگی هوا، مراکز تحقیقاتی مربوط به آلودگی هوا و مراکز بهداشت وابسته به دانشگاه های علوم پزشکی هستند.
بگفته دکتر فرهنگ، این طرح در آخر سال ۱۴۰۰ در لیست سه پروژه برتر دانشگاه قرار گرفت و برای دریافت گرنت تشویقی پروژه های تقاضا محور مؤسسه نیماد به وزارت بهداشت معرفی شده است.
به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، این استادیار دانشگاه اضافه کرد: این محصول همین طور مجوز آزمایشی نانومقیاس از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو بمنظور بهره مندی از خدمات حمایتی در امتداد پروسه تجاری سازی فیلتر نمونه برداری از سیلیس کریستالی را دریافت کرده است.
وی با اشاره به مراحل اعطای گواهینامه و مجوز اظهار داشت: بمنظور بررسی محصولات و اعطای این گواهینامه و دریافت مجوز، پروسه بازرسی با بررسی مدارک و مستندات فرد متقاضی شروع می شود. سپس باتوجه به نوع محصول، دستورالعمل بازرسی و طراحی آزمون ها جهت بررسی به متقاضی اعلام می شود.
دکتر فرهنگ اضافه کرد: با بازدید و نمونه برداری کارشناس از محل تولید و انجام آزمایش ها طبق طرح آزمون، گزارش فنی واحد بازرسی در خصوص تأیید یا عدم تأیید محصول اعلام می شود. نتایج این گزارش بعد از بررسی متخصصان این حوزه و ارائه در شورای راهبردی ستاد، به اطلاع متقاضی می رسد.

منبع: