به گزارش روش سئو، عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات سیاست علمی کشور اظهار داشت: از هوش مصنوعی میتوان در ارزیابی کیفیت و تأثیر پژوهشها و پژوهش های پیشروی آینده استفاده نمود.
به گزارش روش سئو به نقل از مهر، دکتر قاسم آزادی در نشست «کاربست هوش مصنوعی در ارزیابی علم، فناوری و نوآوری» از سری پیش نشست های هشتمین دوره جایزه ملی فناوری اطلاعات که توسط پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران و موسسه تحقیقات سیاست علمی کشور برگزار شد ضمن اشاره به فراگیر شدن هوش مصنوعی در ابعاد مختلف زندگی اظهار داشت: با عنایت به حوزه کاری و مأموریت های محول شده به پژوهشگاه ایرانداک و تحقیقات سیاست علمی کشور باید از این مورد در حوزه علم سنجی و ارزیابی علم، فناوری و نوآوری کمک بگیریم.
وی افزود: در علم سنجی به چهار صورت از داده استفاده می شود که مبنای خیلی از تحلیل ها و خروجی هاست و کمک می کنند وضعیتی از کشورهای مختلف بر مبنای مقالات، نویسندگان و فعالیتهای علمی موسسه ها قابل عرضه باشد.
عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات سیاست علمی کشور اشاره کرد: داده های کتاب سنجی و خروجی آنها در نهایت کمک می کنند تا سیاست های علم و فناوری به شکل مطلوب عرضه شود. بخصوص در تأمین مالی پژوهشها می تواند کمک نماید تا نهادهای تأمین های مالی تصمیمات مبتنی بر شواهد برای پشتیبانی از پژوهش بگیرند.
آزادی ضمن اشاره به اجزای هوش مصنوعی مثل یادگیری ماشین، پردازش زبان طبیعی و… افزود: فرصتی که برای علم سنجی وجود دارد اینست که ابعاد هوش مصنوعی با ابعاد مطالعات علم سنجی تطبیق دارد.
وی اضافه کرد: از هوش مصنوعی میتوان در تخصیص بودجه پژوهشی، ایجاد استانداردهای داده های پژوهشی، شناسایی همکاریهای پژوهشی بین المللی و… استفاده نمود.
آزادی ضمن اشاره به پژوهش های بین المللی که تابحال در زمینه کاربرد استفاده از هوش مصنوعی در علم سنجی انجام شده اند، اظهار داشت: استفاده از چت جی پی تی برای یافتن مقالات پیشرو در علم، پیشبینی تعداد استنادات با بهره گیری از چت جی پی تی، ارزیابی کیفیت پژوهشی با بهره گیری از هوش مصنوعی، تابحال در مقالات پژوهشی انجام شده اند.
معرفی ابزارهای هوش مصنوعی در علم سنجی
وی ضمن اشاره به استفاده از هوش مصنوعی برای ارزیابی علم، اظهار داشت: برای نمونه میتوان از تجزیه تحلیل روابط بین مقالات، کلمات کلیدی و مفاهیم یا تحلیل شبکه های استنادی برای شناسایی تأثیر مقالات علمی و روابط بین کارهای پژوهشی مختلف استفاده نمود. همینطور پیشبینی تأثیر پژوهش های علمی، شناسایی روندهای پژوهشی و شناسایی و درک همکاریهای پژوهشی و این که نهادها و موسسات علمی بفهمند با چه کسانی و چه موسساتی همکاری کنند از دیگر کاربردهای هوش مصنوعی در علم سنجی است.
عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات سیاست علمی کشور در مورد ابزار «smart bibilometrics» که یکی از پلت فرم های هوش مصنوعی مهم در علم سنجی است، توضیح داد: اخیراً پلتفرمی بر مبنای هوش تجاری طراحی شده است که ابزارهای مختلفی را برای ارزیابی پژوهش در اختیار متخصصان علم سنجی قرار می دهد. یکی از ابزارهای این پلت فرم «Word research» است که می تواند با بررسی تعداد نویسندگان، تعداد استنادات، نمودارهای مختلف عرضه نماید و در ارزیابی نویسندگان، کشورها و کلمات کلیدی استفاده می شود.
وی در مورد ابزار هوش مصنوعی اسکوپوس هم توضیح داد: ابزار دیگر که اخیراً عرضه شده «Scopus AI» است که این ابزار بر مبنای پایگاه علم سنجی اسکوپوس، تحلیل ها و ابزارها را در اختیار قرار می دهد و در کنار قابلیت برای جستجو می تواند دستیاری برای متخصصان علم سنجی باشد. این ابزار بر مبنای خروجی عرضه شده و محتوای اسکوپوس، نقشه مفهومی عرضه می دهد و مرجع خوبی برای انتخاب موضوعات در پژوهش های آینده است.
وی اضافه کرد: اسکوپوس همینطور نشریات مهم و اصلی و دانشمندان برجسته در یک حوزه خاص را شناسایی می کند و می تواند راهنمایی کند افراد همکاران پژوهشی خویش را انتخاب کنند.
زیرساخت ها لازم جهت استفاده از هوش مصنوعی در ارزیابی پژوهش ها
آزادی به ملاحظات و راهبردهای سیاستی در مورد استفاده بهینه از هوش مصنوعی در ارزیابی پژوهش اشاره نمود و اظهار داشت: در قسمت پژوهش، نیاز است که مطالعات مختلفی برای اثبات کارآمدی هوش مصنوعی در این حوزه صورت گیرد. مبحث دیگر لزوم هماهنگی و هم افزایی حوزه های مختلف همچون متخصصان علم سنجی و هوش مصنوعی و علم اطلاعات است تا این مسیر شکل بگیرد.
وی افزود: مبحث مهم دیگری که در این حوزه اهمیت دارد، دسترسی به داده ها و فراهم کردن زمینه دسترسی به داده در سطح ملی و بین المللی است. همینطور احتیاج به سخت افزار همچون ابر رایانه ها و زیرساخت های محاسباتی اهمیت زیادی دارد. بعلاوه فعالیت در این حوزه نیازمند آموزش و تربیت نیروی انسانی است که به پیچیدگی های شاخصهای ارزیابی و روشهای فنی هوش مصنوعی آگاه باشد.
عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات سیاست علمی کشور با اشاره به اینکه در کنار همه این مسائل احتیاج به یک اقدام ملی وجود دارد، اظهار داشت: این آمادگی نهادی باید وجود داشته باشد که از هوش مصنوعی در ارزیابی پژوهشها استفاده گردد. این نهادها باید بتوانند بر روی حجم بالایی از منابع علمی و داده کار کنند.
وی اشاره کرد: در ایران در سه نهاد پژوهشگاه ایرانداک، موسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) و پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID)، با عنایت به تنوع اطلاعات و حجم داده هایی و زیرساخت هایی خوبی که در زمینه مقالات دارند می توانند به این حوزه وارد شوند و الگوریتم های هوش مصنوعی را وارد سامانه های خود کنند.
منبع: روش سئو
